Sabri Ülker: “Üç kişi kaldık; işi, yüklenip götürüyoruz, ya aramızdan biri eksilirse...”

Sabri Ülker, 1987’de ağabeyi Asım Ülker’le 43 yıllık ortaklığını sona erdirince, oğlu ve damadına bir endişesini dile getiriyordu. Bu, “Aramızdan biri eksilirse, işleri nasıl yürütürüz?” endişesiydi. O endişe de, kısa sürede profesyonel yöneticilerden oluşan takımla giderilecekti.

Ülker kardeşlerin 43 yıl süren ortaklıkları sona erince, Sabri Ülker, oğlu Murat Ülker ile damadı Orhan Özokur’u karşısına alıp durum değerlendirmesi yaparken, bir endişesini de dile getiriyordu. Şimdi, Sabri Ülker’in, evlatlarına verdiği mesajı ve endişesini Murat Ülker’den öğrenelim:

Amcamlarla ortaklığımız bittikten sonra, biz fabrikada üç kişi kalmıştık. Babam, Orhan Bey [Özokur] ve ben.

Aslında, başında bulunduğumuz iş, büyük bir işti. Üçümüz birlikte omuzlayıp götürüyorduk. Sabri Bey, bu yüksek tempolu çalışmamız sırasında, Orhan Bey’le bana şunu söylemişti:

“Çocuklar, üç kişi kaldık. Üçümüz işi ancak yüklenip götürüyoruz. Aramızdan birisi eksilse, öbür ikisi bu yükü taşıyamaz. Ondan sonra ne olacak?”

Sabri Bey’in söyledikleri sanki dua yerine geçmiş gibiydi. Yaşlılık ve hastalık dönemi tedrici [yavaş yavaş] olarak seyretti. Bu gidişi, kendisi de, biz de fark etmedik.

Babamın işlerini zaman içinde Orhan’la birlikte yüklendik. Ardından da profesyonel arkadaşlarla güzel bir takım oluşturduk.

Hayat mücadelesi sırasında karşılaştığımız olaylara karşı alacağımız tavırlar, o anı kurtarmaktan çok, gelecekte pişmanlığa yol açmayacak şekilde olunca, uzun vadede meyvesini de veriyor.

Yarını düşünmeden, sadece bugünün şartlarına göre atılacak adımlar ise, bir bakıma pişmanlığın başlangıcı da olabiliyor.

Voltaire, “Pişman olmak istemiyorsan, heveslerinden vazgeç” demiş. Bir Arap atasözünde ise, “Bugün ateş, yarın kül” ifadesi kullanılırken, insanların, bugünle birlikte yarını da düşünmesi gerektiği mesajı verilmek istenmiş.

Hikâyemizin kahramanı Sabri Ülker, yıllar önce Ülker firmasının tamamını satın almak isteyen Amerika Birleşik Devletleri’nin birinci, dünyanın ise ikinci büyük markalı yiyecek ve içecek şirketi olan Kraft’ın yöneticileriyle iş görüşmesi yaparken, bugünün yanısıra yarını da düşünerek, son sözünü söylüyordu:

“Kusura bakmayın...” Evet, bu cevabın içinde her şey var. Sabri Ülker diyor ki: “Size satılık malım yok.” Yabancı sermayeden gelen bu teklif, ortaklar arasında görüşülürken, Orhan Özokur düşüncelerini şu şekilde ifade ediyordu:

“Bu satıştan milyar dolar alabiliriz, sonra çok zengin adam oluruz. Ama ondan sonra da işsiz adam... ”Murat Ülker ise, ilginç bir yaklaşımda bulunuyordu: “Ne isterseniz yapın. Ben, işe yeni başladım. Eğer satacak olursanız, oturur kitap okurum...”

Murat Ülker: “İsviçreliler bizden, bisküvi dersi istedi”

Murat Ülker, yeni dönemi anlatırken mazide, Ülker’i satın almak isteyen İsviçreliler, Amerikalılar ve Fransızlarla yaptıkları çetin pazarlık müzakerelerini de naklediyor:

Ülker Grubu, bir yandan yurtiçinde yapılanırken, bir yandan da yurtdışına açılma gayretleri içinde oldu.

Yabancı sermayeye, prensiplerimize uyması halinde daima sıcak baktık. Şimdi, bu kapsamda mazide yaşanmış birkaç olayı anlatmak istiyorum.

İsviçre’nin Neuchâtel kentinde ilk şekerleme dükkânını açarak sektöre dahil olan Claus Jacobs Suchard isimli bir firma var. Bu, bir aile şirketi. İsviçre’nin ünlü “Milka” ve “Toblerone” isimli çikolatalarını üretiyorlar.

Amcamlarla ortaklığımız sürerken, kuzenlerim, Ülker’in bu İsviçre firmasıyla ortak olma arzularını gündeme getirerek, “Şayet böyle bir şey yapabilirsek, Ülker hisseleri yabancılara satılır, bu sayede elimize de para geçer” demişlerdi.

Claus Jacobs Suchard firması, çikolata ve şekerleme üretimi yapıyordu. Ama bisküvi işini bilmiyorlardı. Bizim bisküvilerin kalitesi herhalde onların da dikkatini çekmişti.

İsviçreli firma yetkilileriyle görüşmelere başladık. Onlar bize, “Sizden, bisküviciliği öğrenelim” dediler. Biz de onlara, “Sizin çikolatalarınızı ithal edip satalım, hatta zaman içinde burada yapalım” teklifinde bulunduk. Görüşmeler hayli ilerledi. Karşılıklı tekliflerimiz kabul gördü. Hatırladığım kadarıyla, İsviçre firması, bize ortak olacaktı.

Anlaşma metinleri kaleme alındı. İmzalanma aşamasına gelindi. Bir süreden beri İstanbul’da bulunan ve görüşme yaptığımız İsviçreliler, anlaşma taslaklarını imzalatmak üzere ülkelerine gittiler. Hatta yeni ortak adaylarımızı havaalanına kadar ben götürdüm. Misafirleri yolcu ettim. Hemen ardından, el sıkıştığımız Claus Jacobs Suchard firmasının, Avrupa’nın önemli gıda firmalarından Kraft’a satıldığını öğrendim.

İsviçreliler, bir süre sonra tekrar Türkiye’ye geldiler, ama niçin geldiler, bilemiyorum. Kendileriyle buluştuk. “Patronlarımızın, Kraft’la görüşmesini bilmiyorduk. Sizden özür dileriz” dediler.

“Kraft, Ülker’in tamamını almak için açık çek verdi”

Sabri Bey, Ülker’in dışa açılmasını desteklemişti. Hatta Claus Jacobs Suchard firmasıyla görüşmelerimizi değerlendirirken, “Bu işi yapın” diyerek motive etmişti. Biz de bu teşebbüsü bir avantaj olarak değerlendiriyorduk. İsviçrelilerle görüşmelerimiz sırasında, uzun yıllardan beri Türkiye piyasasında bulunan Nestlé’ye karşı bir de strateji geliştirmiştik. İşte bu strateji kapsamında “Alpella” isimli bir mal ürettik. Bu yeni ürünümüz, Nestlé’nin yarısı kadar bir talep yakalamıştı. İşte bu gelişmeler sırasında, Sabri Bey bizi sürekli cesaretlendiriyordu.

Claus Jacobs Suchard satıldıktan birkaç yıl sonra, bu defa firmanın yeni patronu olan Kraft’la görüşmelerimiz başladı. Taleponlardan gelmişti. Kraft temsilcileriyle İstanbul Çırağan Kempinski Oteli’nde buluştuk. Bu toplantının olduğu tarihte, henüz amcamlarla ortaklığımız sona ermemişti. Toplantıya, babamın yanı sıra kuzenlerim de katılıyordu. Kraft temsilcileri, bu görüşmemiz sırasında aynen şunları söylemişti:

“Bizim, 18 milyar dolar nakit paramız var. Bunu, yatırımlara harcamamız lazım. İşi büyütmemiz gerekiyor. Eskiden sigara imal ederdik, şimdi yasaklandı. Ayrıca, mevcut sigara fabrikalarının üretimi de düştü. Çünkü talep azaldı.”

Çırağan Oteli’nde Kraft temsilcileriyle görüşmelerimiz adeta satranç oynar gibi sürüyordu. Sabri Bey, muhataplarına, “Tesislerin satışı sırasında fiyatları nasıl belirliyorsunuz?” diye sordu. Onlar, “En kolay olanını sordunuz” dediler. Sabri Bey, bunun üzerine, “Yani nasıl?..” diye ikinci sorusunu yöneltince, Kraft’ın yetkilileri aynen şu cevabı verdiler:

“Bir alışveriş sırasında satıcının aklından mutlaka bir rakam geçiyordur. Onu öğrenirsiniz, bir lira fazlasını verirseniz, iş olur biter.”

Kısacası İsviçreli, Sabri Bey’e, “Açık çek veriyorum” diyordu. Sabri Bey, bu uzun müzakerelerden sonra, “Biraz ara verelim, sonra yeniden bir araya gelelim” dedi.

Otelden çıktık, Sabri Bey bize, “Çocuklar camiye gidiyorum, akşam namazı kılacağım” dedi. Hemen yakınımızdaki Yıldız Camii’ne gittik. Camiden çıkışta, Sabri Bey bizim fikrimizi almak istemiş olacak ki, ayakkabısını giyerken, “Çocuklar, ne düşünüyorsunuz?” dedi. Kuzenim Selçuk Berksan, “Amca, çok iyi bir fırsat. Bir daha böylesini bulamayız. Hemen satalım” cevabını vermişti. Söze Orhan karıştı:

“Selçuk, çok iyi söylüyorsun, satalım, ama adamlar bize milyar dolar verecekler. Sonra ne olacak? Çok zengin adamlar olacağız. Ama işimiz olmayacak. Ne yapacağız, ne edeceğiz?.. İşsiz bir adam... İşin yok, namın yok...

”Söz sırası bana gelmişti. Şunları söyledim:

“Ne isterseniz yapın. Ben işe yeni başladım. Bu çarkın içinde en az çalışanınız benim. Eğer satacak olursanız, oturur kitap okurum. Yok satmazsanız, mecburen gelir, çalışırım.” “Keyfiniz bilir” diyerek meselenin çözümünü onlara bırakmıştım.

“Ülker’i Kraft’a satmadık, ama fabrikalarını satın aldık”

Tekrar, Çırağan Oteli’ne döndük. Kraft temsilcileriyle görüşmelerimize bıraktığımız yerden devam ettik. Onlar, bizden cevap bekliyorlardı. Sabri Bey, “Ülker’in yarı hissesini verelim, yüzde 50-50 ortak olalım” dedi. Muhataplarımız, “Olur ama 3-5 yıl içinde hepsini alırız” karşılığında bulundular. Sabri Bey, “Hayır, hepsini veremeyiz. Size bir alternatif teklifte bulunmak istiyorum” dedi. Sabri Bey’in teklifi şuydu:

Sabri Ülker, yabancı sermayeye “evet”, ama Ülker’in tamamını almak isteyenlere “hayır” dedi.

“Bizim firmamız, örneğin 500 firma içinde 23’üncü sırada olsun. İşler, bu tempoda giderse, tesisleri yine biz yönetelim. Eğer, Ülker’in bu firmalar arasındaki sıralaması 24 ve 25. sıralara düşerse, yönetimi size verelim, siz idare edin.”

Muhataplarımız, Sabri Bey’in teklifini ilginç buldular. Bu arada bizim aşina olmadığımız değişik şeyler de anlattılar. Teklifi ilginç bulmalarına rağmen, ikna olmamışlardı. “3-5 yıl sonra hisselerin tamamını isteriz” dediler. Babamın cevabı iki kelimeden oluşuyordu:

“Kusura bakmayın...”

Sabri Bey, iyi ki “Kusura bakmayın...” demiş. Kraft, Türkiye’ye geldi, tekrar gitti. Onların Milka üretmek için kurduğu tesisleri de biz satın aldık. Ayrıca, bizim sadece bisküvi işimizin bugünkü değeri birkaç milyar Amerikan doları. Bunun yanı sıra, çok şükür başka işlerimiz de var. Allah, böyle nasip etmiş.

Bu vesileyle şunu söylemek istiyorum. Sabri Bey, küresel yabancı sermayeye çok açıktı; ama daha önce de ifade ettiğim gibi, oyunu kuralına göre oynardı. Kurmuş olduğu tesisleri elinden çıkarmayı hiç ama hiç düşünmezdi.

Yabancılarla bu görüşmelerimizden sonra küresel ilişkileri izlemek ve sürdürmek amacıyla bir departman kurduk. Başına da, Şükrü Morçay’ı getirdik. Lisan bilen, dünya gidişatını takip eden bir arkadaşımızdı. Yabancılar bizi aradığı zaman Şükrü Morçay devreye girer, onlara cevap verirdi.

Kurmuş olduğumuz bu sistem, aynen devam ediyor.

“Yabancılar, Ülker’i almak için adeta sıraya girmişti”

Yabancılarla alışveriş konusunda bir örnek daha vermek istiyorum. Fransızların Danone firması, bisküvi üretim bölümlerini elden çıkarmadan önce bize bir yazı göndererek, “Bisküvi üretiminize dahil olmak ve azınlık hissesi almak istiyoruz” dediler. Biz, bu teklifi olumlu karşıladık. Onların davetine uyarak, Fransa’ya gittik.

Bu görüşmelerimiz sırasında davet sahibi bize, “Siz, niçin bizimle ortak olmak istiyorsunuz?” deyince doğrusu çok şaşırmıştık. Kendisine, “Bunu da nereden çıkardınız? Davet sahibi sizsiniz. Ortak olmak, bizden hisse almak için yazıyı yazan da sizsiniz” dedik.

Fransızlar işte böyle... Birbirlerinden haberleri yoktu. O görüşmelerimiz sırasında, bize bisküvi imalatını anlatmaya kalkmışlardı. Biz de bu tavırları karşısında, kendi bilgilerimizi aktardık. Ölçtüler, tarttılar, “Siz, bizim kadar bisküvi biliyorsunuz” demek zorunda kaldılar.

İsviçrelilerden sonra Fransızlar da birbirlerinden bihaberdi. Bizi, Fransa’ya davet eden kişi, daha sonra Türkiye’ye geldi. Kendisiyle oturduk, konuştuk. Merak etmişler, “Bu işleri nasıl yönetiyorsunuz?” diye bize sordular. Fransız’a, çalışma yöntemimizi anlattım. İcra kurulumuzun faaliyetlerini izah ettim. İlgilendi, memnun oldu. Ardından da “Biraz hisse verseniz...” dedi. Ben de “Hissedarlara sorarız” cevabını verdim. Fransız bu defa, “Vereceğiniz hissenin fiyatı ne olur?” diyerek, işin hesap kitap tarafına geldi. Ben de kendisine, “Ülker, halka açık bir şirket. Bakınız, hemen yanımızda Hürriyet gazetesi var. Bakalım, hisseleri hangi konumdaymış. Görüyorsunuz, milyar doların üstünde” dedim. Fransız, “Ooo, bu fiyata kimse almaz” deyince vedalaştık.

Velhasıl, Ülker’e ortak olmaya gelen Avrupalılardan kimisi şirketin tamamını almak istemiş, kimisi de ne istediğini bilememişti. Biz de, tüm talep sahiplerini dinlemiş, “Ortaklığa evet, tamamını satmaya hayır” demiştik. Tamamı için ısrar edenlere de, kibarca yolu göstermiştik.

Sabri Ülker, pişman olmamak için, iş hayatında adımlarını çok dikkatli atıyordu.

Önceki
Hikaye

Sonraki
Hikaye

PAYLAŞ

ÖNCEKI HIKAYE

1944’ün “Türkiye markası” Ülker, 1994’te “dünya markası” oluyor.

SONRAKI HIKAYE

Sabri Ülker, basın karşısına 50 yıl gecikmeyle çıkınca, ‘Tencerenin kapağını açtık’ demişti.

Ey Güzel Kırım

Sabri Ülker kronolojisi
Kaynakça
Dizin

Sabri Ülker kronolojisi

16 Eylül 1920 Sabri Ülker, Kırım’ın Aluşta şehri Küçük Lambat köyünde dünyaya geldi.

15 Haziran 1929 Annesi Şakire Hanım, babası Hacı İslam Efendi, ablası Sıdıka, ağabeyleri Asım ve Hakkı’yla birlikte Kırım’dan İstanbul’a göç ettiler. Sabri, annesi ve babasıyla beraber Tekirdağ’ın Saray ilçesi Büyükmanika (Büyükyoncalı) köyüne gitti. Aile, bu köye yerleşti. Diğer çocuklar ise, yaşamlarını İstanbul’da sürdüreceklerdi.

Eylül 1929 Sabri, Kırım’da üç yıl eğitim görmüştü. Ancak, Türkiye’ye gelince, ilkokula 1. sınıftan başlamak zorunda kaldı.

1932 Sabri’nin ağabeyi Hakkı hastalanıp, İstanbul’da hastaneye kaldırıldı. Bunun üzerine aile, Bü- yükmanika köyünden İstanbul’a taşındı. Sabri’nin okul kaydı, aynı yıl Büyükmanika İlkokUlu’ndan Kadırga 3. İlkokulu’na alındı.

1934 Kırımlı Devletler Ailesi, Türkiye’de, Soyadı Kanunu ile birlikte “Berksan” soyadını aldı.

Eylül 1934 İlkokuldan mezun olan Sabri, aynı yılın sonbaharında İstanbul Erkek Lisesi’nde ortaöğreni- me başladı.

15 Aralık 1934 Ağabeyi Hakkı, Büyükmanika’da vefat etti.

Eylül 1935 Parasız Yatılı Sınavını kazanması üzerine, İstanbul Erkek Lisesi’ndeki kaydı, Bilecik Ortaokulu’na nakledildi.

20 Temmuz 1937 Bilecik Ortaokulu’ndan “pekiyi” dereceyle mezun oldu. Aynı yılın sonbaharında, lise öğrenimi için Kütahya’ya gönderilecekti.

22 Temmuz 1940 Kütahya Lisesi’nden “pekiyi” dereceyle mezun oldu. İkinci Dünya Savaşı nedeniyle, ailesi İstanbul’dan Ankara’ya taşındığı için yükseköğrenime gidemedi, ağabeyi Asım Berksan’ın Ankara’nın Anafartalar Caddesi’nde açtığı şekerci dükkânında çalışmaya başladı.

25 Eylül 1941 İstanbul’daki Sultanahmet Yüksek Ticaret Okulu’nda yükseköğrenime başladı.

16 Eylül 1944 Asım ve Sabri Berksan kardeşler, “Ülker” markalı bisküvi imalatına başladılar.

1 Ekim 1944 Sultanahmet Yüksek Ticaret Okulu’nu “pekiyi” dereceyle bitirdi. Ardından da ağabeyi Asım Berksan’ın İstanbul-Sirkeci’deki şekerci dükkânına ortak oldu.

1 Kasım 1947 Yedek subay adayı olarak, Ankara’da silah altına alındı. Kıta hizmetini ise Diyarbakır’da sürdürecekti.

20 Mayıs 1949 Güzide İman’la İstanbul’da evlendi.

14 Ağustos 1950 İlk evlatları Ahsen dünyaya geldi.

1953 Babası Hacı İslam Efendi İstanbul’da vefat etti.

26 Ağustos 1954 Aile, “Berksan” olan soyadını, mahkeme kararıyla “Ülker” olarak değiştirdi.

28 Ekim 1954 İlk erkek evlatları Ali dünyaya geldi.

1957 Ülker’in, Topkapı semtinde kurulan ilk bisküvi fabrikasının temeli atıldı. Şirket merkezi, bir süre sonra Eminönü’nden Topkapı’ya taşınacaktı.

21 Mart 1959 İkinci erkek evlatları Murat dünyaya geldi.

20 Ocak 1963 Evlatları Ali, bir doktor hatası sonucu İstanbul’da vefat etti.

10 Ocak 1969 Annesi Şakire Hanım, İstanbul’da vefat etti.

1 Mart 1987 Asım ve Sabri Ülker kardeşlerin 1944’te başlayan iş ortaklığı sona erdi.

13 Kasım 1989 Ülker Grubu Şirketleri, Yıldız Holding çatısı altında toplandı.

31 Ocak 1994 Ablası Sıdıka Hanım vefat etti.

5 Nisan 2000 Ülker Şirketi’nin İcra Kurulu Başkanlığı görevini oğlu Murat Ülker’e devretti.

6 Temmuz 2001 Ağabeyi Asım Ülker vefat etti. Cenazesi, Edirnekapı Mehmet Akif Şehitliği’ne defnedildi.

13 Eylül 2010 Hayat arkadaşı Güzide Ülker İstanbul’da vefat etti. Merhumenin cenazesi, 14 Eylül 2010 Salı günü Fatih Camii’nde öğle namazını müteakip kılınan cenaze namazından sonra Eski Kozlu Mezarlığı’nda ebedi istirahatgâhına tevdi edildi.

12 Haziran 2012 92 yıllık hayatının ardından, İstanbul Çamlıca’daki ikametgâhında vefat etti. Merhumun cenazesi, 13 Haziran 2012 Çarşamba günü Fatih Camii’nde, öğle namazını müteakip kılınan cenaze namazının ardından, Eski Kozlu Mezarlığı’nda, eşi Güzide Ülker’in yanı başındaki kabrine defnedildi.

Kaynakça

Söyleşi ve Yazışmalar

Söyleşi ve yazışmalar; 3 Ağustos 2006 - 18 Ocak 2014 tarihleri arasında yazar Hulûsi Turgut ile araştırmacı Ali Osman Mola tarafından Adana, Ankara, Antalya, Bilecik, Bolu, Edirne (Keşan), Eskişehir, Hatay, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kütahya, Manisa, Samsun, Sivas, Şanlıurfa, Tekirdağ (Büyükyoncalı ve Karamehmet köyleri) ile Kırım ve Brüksel’de yapıldı. Yaklaşık 400 saatte 166 kişi ile gerçekleştirilen 195 söyleşi ve yazışma için, yurtiçi ve yurtdışında 55 bin km yol kat edildi.

Abdul Wahab Al Bunnia (Yazışma)

Abdullah Ali Balsharaf (Söyleşi: 20 Ekim 2007, İstanbul)

Abdullah Gül (Yazışma: 23 Kasım 2013, Ankara)

Abdullah Şişmanoğlu (Söyleşi: 10 Kasım 2007, İstanbul)

Abdurrahman Çinbaşı (Söyleşi: 8 Eylül 2006 17 Kasım 2006, İstanbul)

Abdülkadir İman (Söyleşi: 2 Şubat 2007, İstanbul)

Adem Sezer (Söyleşi: 8 Eylül 2006 - 17 Kasım 2006, İstanbul)

Adnan Büyüksoy (Söyleşi: 23 Mayıs 2007, İstanbul)

Agâh Kafkas (Söyleşi: 30 Mart 2007, Ankara)

Ahmet Edip Uğur (Söyleşi: 7 Aralık 2006, Ankara)

Ahmet Mahir Dindar (Söyleşi: 16 Nisan 2007, İstanbul)

Ahmet Davutoğlu, Prof. Dr. (Söyleşi: 30 Mayıs 2007, Ankara)

Ahmet Özokur (Söyleşi: 2 Nisan 2007, İstanbul)

Ahmet Selvi (Yazışma)

Ahsen Özokur (Söyleşi: 19 Ocak 2008 - 8 Kasım 2012 14 Şubat 2013, İstanbul)

Ali Doğan (Söyleşi: 28 Şubat 2007, İstanbul)

Ali Ülker (Söyleşi: 19 Mart 2007, İstanbul)

Asım Kocabıyık (Söyleşi: 8 Şubat 2007, İstanbul)

Asım Taşer, Dr. (Söyleşi: 28 Şubat 2007, İstanbul)

Ataman Yıldız (Söyleşi: 4 Mayıs 2007 - 18 Eylül 2007 26 Ekim 2007, İstanbul)

Atıf Biliközen (Söyleşi: 8 Eylül 2006, İstanbul)

Avni İman (Söyleşi: 13 Aralık 2006 - 26 Ekim 2007, İstanbul)

Aziz Refiğ (Söyleşi : 7 Şubat 2007, İstanbul)

Bayram Babacan (Söyleşi: 11 Temmuz 2007, İstanbul)

Betül Ülker (Söyleşi: 19 Ocak 2008, İstanbul)

Bülent Çorapçı (Söyleşi: 19 Şubat 2007, İstanbul)

Celal Adan (Söyleşi: 22 Ocak 2007, Ankara)

Cemil Çiçek (Yazışma: 25 Ekim 2013, Ankara)

Claus Müller (Yazışma)

Deniz Baykal (Söyleşi: 4 Aralık 2013, Ankara)

Devlet Bahçeli (Yazışma: 11 Aralık 2013, Ankara)

Deyvi Florentin (Söyleşi: 26 Aralık 2006, İstanbul)

Dilaver Devlet (Söyleşi: 9 Ocak 2007, İstanbul 21-23 Haziran 2007 - 27 Eylül 2007, Kırım)

Dirk Koedijk (Yazışma)

Doğan Besler (Söyleşi: 10 Ağustos 2006, İstanbul)

Ekrem Şevket Yücesoy (Söyleşi: 31 Ocak 2007, Ankara)

Elmas Akkuş (Söyleşi: 18 Eylül 2007, İstanbul)

Erhan Kurtulmuş (Söyleşi: 8 Şubat 2007, İstanbul)

Erol Erbaş (Söyleşi: 18 Kasım 2006, İstanbul)

Fahri Öksüz (Söyleşi: 12 Ocak 2007, Hatay)

Faik Evirgen (Söyleşi : 18 Eylül 2007, İstanbul)

Faruk Berksan (Söyleşi: 3 Mayıs 2007, İstanbul)

Faruk Dağyar (Söyleşi: 30 Kasım 2007, Antalya)

Fatih Ülker (Söyleşi: 23 Nisan 2013, İstanbul)

Fikret Evyap (Söyleşi: 4 Mayıs 2007, İstanbul)

Firuz Kanatlı (Söyleşi: 1 Şubat 2007, Eskişehir)

Fuat Çanakçı (Söyleşi: 16 Eylül 2006, Samsun)

George Wiederkehr, Dr. (Söyleşi: 10 Kasım 2006, Manisa)

Gülizar Bayraktar (Söyleşi: 2 Nisan 2011, İstanbul)

Hakan Kırımlı, Doç. Dr. (Yazışma: 28 Şubat 2013, 10 Mayıs 2013)

Haluk Mesci (Söyleşi: 7 Şubat 2007, İstanbul)

Haluk Yavuzer, Prof. Dr. (Söyleşi: 30 Aralık 2010, İstanbul)

Hasan Uğur (Söyleşi: 13 Aralık 2006, İstanbul)

Hasan Yozgat Söyleşi: (17 Mayıs 2007, İstanbul)

Hayati Kuru (Söyleşi: 8 Eylül 2006 - 5 Aralık 2006, İstanbul)

Hayri Dinçsoy (Söyleşi: 14 Mart 2007, İstanbul)

Hilmi Durmaz (Söyleşi: 9 Ağustos 2006, Ankara)

Hüseyin Güneş (Söyleşi: 5 Ağustos 2011, İstanbul)

İbrahim Avcu (Yazışma)

İbrahim Bodur (Söyleşi: 16 Haziran 2009, İstanbul)

İdris Erbaş (Söyleşi: 8 Eylül 2006, İstanbul)

İsmail Bacacı (Söyleşi: 4 Mart 2013, İstanbul)

İsmet Eldener (Söyleşi: 6 Aralık 2007, Eskişehir)

İsmet Sezgin (Söyleşi: 27 Mayıs 2013, Ankara 24 Ekim 2013, İstanbul-Yazışma: 30 Ekim 2013, Ankara)

İsmet Yüksel (Söyleşi: 27 Eylül 2007 - 6 Ağustos 2012, Kırım)

İzmir Tolga (Söyleşi: 24 Ocak 2007, İstanbul)

Kadir Çeliktürk (Söyleşi: 30 Kasım 2007, Antalya)

Kadir Güler (Söyleşi: 31 Temmuz 2007, İstanbul)

Kâmil Yazıcı (Söyleşi: 14 Ağustos 2007, İstanbul)

Kemal Şentürk (Söyleşi: 3 Kasım 2006, İzmir)

Kemal Unakıtan (Söyleşi: 9 Şubat 2008, Ankara)

Kerami Mercan (Söyleşi: 2 Temmuz 2007, Edirne / Keşan)

Korhan Tegül (Söyleşi: 3 Mayıs 2007, İstanbul)

Kurt Seyit Çalı (Söyleşi: 2 Ağustos 2011 - 6 Temmuz 2012, İstanbul)

M. Kemal Cabıoğlu (Söyleşi: 6 Aralık 2006, İstanbul)

Macit Akın Özoflu (Söyleşi: 8 Kasım 2013, İstanbul)

Mahir Şenbabaoğlu (Söyleşi: 3 Temmuz 2007, İstanbul)

Mahmut Mahir Kuşçulu (Söyleşi: 24 Ağustos 2006, İstanbul)

Mehmet Ağar (Söyleşi: 22 Ocak 2007, Ankara)

Mehmet Ali Eroğlu (Söyleşi: 25 Aralık 2006, İstanbul)

Mehmet İman (Söyleşi: 12 Aralık 2006, İstanbul)

Mehmet Kösdağ (Söyleşi: 25 Ekim 2007, İstanbul)

Mehmet Kurtuluş (Söyleşi: 1 Mart 2007, İstanbul)

Mesut Erez (Söyleşi: 18 Haziran 2007, Kütahya)

Metin Emiroğlu (Söyleşi: 18 Eylül 2007, İstanbul)

Metin Yurdagül (Söyleşi: 7 Aralık 2006, Ankara)

Mevlüt Onat (Söyleşi: 5 Aralık 2006, İstanbul)

Mike Acemyan (Söyleşi: 23 Ağustos 2006, İstanbul)

Muallâ Öner (Söyleşi: 13 Mart 2011, İstanbul)

Murat Aluç (Söyleşi: 8 Eylül 2006, İstanbul)

Murat Ülker (Söyleşi: 19 Ocak 2008 - 23 Nisan 2013 28 Eylül 2013 - 23 Ekim 2013, İstanbul)

Mustafa Acar (Söyleşi: 19 Ekim 2007, Bolu)

Mustafa Albayrak (Söyleşi: 10 Temmuz 2007, İstanbul)

Mustafa Kalaycıoğlu (Söyleşi: 4 Temmuz 2007, İstanbul)

Mustafa (Cemiloğlu) Kırımoğlu (Söyleşi: 29 Eylül 2007 6 Ağustos 2012, Kırım)

Mustafa Özel, Dr. (Söyleşi: 6 Şubat 2007 - 2 Temmuz 2007, İstanbul)

Mustafa Ülker (Söyleşi: 23 Nisan 2013, İstanbul)

Mustafa Topbaş (Söyleşi: 2 Nisan 2007, İstanbul)

Muzaffer Kösdağ (Söyleşi: 25 Ekim 2007, İstanbul)

Mümin Erkunt (Söyleşi: 16 Temmuz 2007, Ankara)

Nahit Küçük (Söyleşi: 9 Ocak 2007, İstanbul)

Nâzım Düzenli (Söyleşi: 25 Aralık 2006, İstanbul)

Necati Can (Söyleşi: 16 Nisan 2007, İstanbul)

Necati Çelik (Söyleşi: 29 Mart 2007, Ankara)

Necdet Buzbaş (Söyleşi: 20 Şubat 2007, İstanbul)

Nevzat Yalçıntaş, Prof. Dr. (Söyleşi: 25 Ekim 2007, İstanbul)

Nihat Gökyiğit (Söyleşi: 25 Aralık 2006, İstanbul)

Nihat Öner (Söyleşi: 17 Nisan 2007, İstanbul)

Orâl Turanoğlu (Söyleşi: 3 Kasım 2006, İzmir)

Orhan Ateş (Söyleşi: 3 Şubat 2007, İstanbul)

Orhan Çakırlar (Söyleşi: 9 Temmuz 2007, İstanbul)

Orhan Göker (Söyleşi: 14 Mart 2007, İstanbul)

Orhan Kayım (Söyleşi: 25 Nisan 2007, İstanbul)

Orhan Karabulut (Söyleşi: 30 Ocak 2010, İstanbul)

Orhan Özokur (Söyleşi: 23 Ağustos 2006 - 3 Mayıs 2007, İstanbul)

Osman Kartal (Söyleşi: 26 Aralık 2006, İstanbul)

Ömer Çetiner (Söyleşi: 27 - 28 Kasım 2007, Şanlıurfa)

Ömer Özokur (Söyleşi: 2 Nisan 2007, İstanbul)

Patrick Baird (Söyleşi: 14 Kasım 2006, Ankara)

Raşit Köken (Söyleşi: 28 Kasım 2006, Tekirdağ-B.Yoncalı)

Recep Tayyip Erdoğan (Yazışma: Temmuz 2013, Ankara)

Recep Toktemir (Söyleşi: 28 Kasım 2006, Tekirdağ / B.Yoncalı)

Remzi Önal (Söyleşi: 14 Mart 2007, İstanbul)

Reşat Sözen (Söyleşi: 25 Haziran 2013, İstanbul)

Rıfat Hassan (Söyleşi: 26 Aralık 2006, İstanbul)

Rıza Sepet (Söyleşi: 10 Mayıs 2007, İstanbul)

Sabahattin Zaim, Prof. Dr. (Söyleşi: 7 Mart 2007, İstanbul)

Sadettin Korkut (Söyleşi: 4 Mayıs 2007, İstanbul)

Salih Özcan (Söyleşi: 2 Şubat 2007 - 20 Şubat 2007, İstanbul)

Salih Tuğ, Prof. Dr. (Söyleşi: 25 Ocak 2007, İstanbul)

Salim Uslu (Söyleşi: 18 Ağustos 2006, Ankara)

Sami Bakanoğlu (Söyleşi: 24 Nisan 2007, İstanbul)

Sebahattin Kahyaoğlu, Dr. (Söyleşi: 18 Kasım 2006, İstanbul)

Selçuk Berksan (Söyleşi: 27 Kasım 2006 - 15 Mart 2007 19 Mart 2007 - 3 Nisan 2007 - 2 Temmuz 2012, İstanbul)

Sezgin Elmas (Söyleşi: 10 Temmuz 2007, İstanbul)

Silvio Kluzer (Söyleşi: 31 Ağustos 2009, Brüksel)

Süleyman Çelebi (Söyleşi: 17 Mayıs 2013, Ankara)

Süleyman Demirel (Söyleşi: 3 Ağustos 2006 - 23 Ekim 2013 Yazışma: 18 Ocak 2014, Ankara)

Süleyman Yalçın, Prof. Dr. (Söyleşi: 3 Şubat 2007, İstanbul)

Şaban Gülbahar (Söyleşi: 23 Ağustos 2006 25 Nisan 2007, İstanbul)

Şemsi Kopuz (Söyleşi: 25 Ekim 2007, İstanbul)

Ş̧̧ener Astan (Söyleşi: 20 Ağustos 2013, İstanbul)

Talât Özgün (Söyleşi: 1 Mayıs 2008, İzmir)

Tanıl Küçük (Söyleşi: 5 Eylül 2006, İstanbul)

Tekin Kantarcı (Söyleşi: 16 Mayıs 2007, Kayseri)

Tekin Küçükali (Söyleşi: 26 Nisan 2007, Ankara)

Tevfik Arıkan (Söyleşi: 3 Mayıs 2007, İstanbul)

Turgay Demirel (Yazışma)

Tuncay Özilhan (Söyleşi: 19 Şubat 2007, İstanbul)

Turgut Ayla (Söyleşi: 17 Nisan 2007, İstanbul)

Ümit Çelebi (Söyleşi: 11 Temmuz 2007, İstanbul)

Vitali Hakko (Söyleşi: 1 Mart 2007, İstanbul)

Vural Baylan (Söyleşi: 9 Temmuz 2007, Ankara)

Vural Bulut (Söyleşi: 3 Mayıs 2007, İstanbul)

Yahya Ülker (Söyleşi: 23 Nisan 2013, İstanbul)

Yakup Tahincioğlu (Söyleşi: 2 Nisan 2007, İstanbul)

Yılmaz Akar (Söyleşi: 7 Mart 2007, İstanbul)

Yılmaz Karadeniz (Söyleşi: 16 Aralık 2006, İstanbul)

Yurdakul Gözde (Söyleşi: 18 Mayıs 2013, Bodrum)

Yusuf Oda (Söyleşi: 8 Eylül 2006, İstanbul)

Yüksel Ertan (Söyleşi: 21 Haziran 2007, İstanbul)

Yüksel Günay (Söyleşi: 24 Ocak 2007, İstanbul)

Zeki Sözen (Yazışma)

Zeki Yıldız (Söyleşi: 18 Haziran 2007, Kütahya)

Zihni Uğurses (Söyleşi: 7 Ağustos 2006, Adana)

Ziya Yıldız (Söyleşi: 18 Haziran 2007, Kütahya)

Yayınlar

A. M. Şamsutdinov Mondros’tan Lozan’a Türkiye Ulusal Kurtuluş Savaşı Tarihi 1918-1923, Çeviren: Ataol Behramoğlu, Doğan Kitap, İstanbul, 1999

Agâh Oktay Güner, Dr., Türkiye’nin Kalkınması ve İktisadî Devlet Teşekkülleri, Damla Yayınları, İstanbul, 1978

Ahmet Davutoğlu, Prof. Dr., Stratejik Derinlik - Türkiye’nin Uluslararası Konumu, 68. Baskı, Küre Yayınları, İstanbul, 2011

Alan Fisher, Kırım Tatarları, Çeviren: Eşref B. Özbilen, Selenge Yayınları, İstanbul, 2009

Alan Parmer, 1853-1856 Kırım Savaşı ve Modern Avrupa’nın Doğuşu, Türkçesi: Meral Gaspıralı, Sabah Kitapları İstanbul, 1999.

Aleksandr Keresnki, Kerenski ve Rus İhtilâli, Çeviren: Rasih Güran, Ağaoğlu Yayınevi, İstanbul, 1967.

Ali Polat, Üç Bin Yıllık Birikim, Enes Matbaacılık, İstanbul, 2006.

Aram Andonyan, Balkan Savaşı, Çeviren: Zaven Biberyan, Aras Yayıncılık, İstanbul, 1999. Atlas Tarih Dergisi Özel Sayısı, “100. Yılında Balkan Savaşları”, Sayı: 16, 2012.

Aziz Kaylan, “Tarihimizin Unutulan Olayı Kırım Savaşı (1853-1856)”, Milliyet Yayınları, İstanbul, 1975.

Boris Pasternak, Doktor Jivago, Cem Yayınevi, İstanbul, 2011.

Burhan Belge, İkinci Dünya Savaşı - Radyo Konferansları, Başnur Matbaası, Ankara, 1970.

E. H. Carr, Sovyet Rusya Tarihi, Bolşevik Devrimi 1917 - 1923, 3 Cilt, Ceviren: Orhan Suda, Metis Yayınları, İstanbul, 1979.

Emel Akal, Milli Mücadelenin Başlangıcında Mustafa Kemal, İttihat Terakki ve Bolşevizm, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012.

Erdal Güven, “Stalin-Troçki Mücadelesi”, Atlas Tarih Dergisi, Sayı: 18, Şubat-Mart 2013.

Ernest Hemingway, İşgal İstanbul’u ve İki Dünya Savaşı’ndan Mektuplar, Türkçesi: M. Ali Kayabal, Milliyet Yayınları, İstanbul, 1970.

Fahir Armaoğlu, Prof. Dr., 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1983.

Ferénc Feher - Helles Ágnes, Doğu Avrupa Devrimleri, Derleyip Çeviren: Tarık Demirkan, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1995.

Fevzi Çakmak, Batı Rumeli’yi Nasıl Kaybettik?, Yayına Hazırlayan: Ahmet Tetik, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2012.

Hayrettin Bey, Kırım Harbi, Yayına Hazırlayan: Şemsettin Kutlu, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul.

Henrik Eberle-Matthias Uhl, Hitler Kitabı, Çeviren: Mustafa Tüzel, NTV Yayınları, İstanbul, 2009.

Hulûsi Turgut, Adriyatik’ten Çin Seddi’ne Avrasya ve Demirel, II. Cilt, ABC Yayınları, İstanbul, 2002. Demirel’in Dünyası, ABC Yayınları, İstanbul, 1992.

İlhan Ayverdi, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, 3 Cilt, Kubbealtı Yayınları, İstanbul, 2006.

İlhan Bardakçı, Bir İmparatorluk Yağması - Balkan Bozgunu ve I. Dünya Harbi, 3. Baskı, Ajans-Türk Yayınları, Ankara.

İlhan Tekeli-Selim İlkin, 1929 Dünya Buhranında Türkiye’nin İktisadi Politika Arayışları, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, 1977.

İsmail Soysal, Soğuk Savaş Dönemi ve Türkiye - Olaylar Kronolojisi (1945-1975), İsis Yayımcılık, İstanbul, 1997.

İsmet İnönü, Hatıralar, 2. Kitap, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1987.

Jak Deleon, Beyoğlu’nda Beyaz Ruslar, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2003.

Kâmuran Gürün, Türk-Sovyet İlişkileri (1920-1953), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1991.

Kâzım Karabekir, Ankara’da Savaş Rüzgarları, II. Dünya Savaşı - CHP Grup Tartışmaları, Emre Yayınları, İstanbul, 1994.

Kemal Çapraz, Sürgünde Yeşeren Vatan Kırım, Turan Yayıncılık, İstanbul, 1995.

Kerem Çalışkan, 100 Yılın Rövanşı, Caretta Yayınları, İstanbul, 2012. Kütahya Lisesi 100. Yıl Albümü (1890-1990), Ekspres Matbaası, Kütahya, 1990.

Leon Troçki, Balkan Savaşları, Çeviren: Tansel Güney, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2012.

Lev Tolstoy, Sivastopol 1855, Türkçesi: E. Nermi, Gün Yayınları, İstanbul, 1966.

Liddell Hart, II. Dünya Savaşı Tarihi, 1. ve 2. Cilt, Çeviren: Kerim Bağrıaçık, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1999.

Mehmet Arif Demirer, Demokrat Parti ve Tarım, Demokrat Parti 60.Yıl Kitapları No:5, Ankara, 2006. Demokrat Parti’nin Yatırımları, Demokratlar Kulübü Yayınları, Ankara, 2006. 6 Eylül 1955 Olaylarına 50.Yılda Yeni Bakış, Demokratlar Kulübü Yayınları, Ankara, 2006.

Mehmet Maksudoğlu, Prof. Dr., Kırım Türkleri, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2009.

Mert Toker-Ceyhun Arca, Alman’ın Mehmetçikleri, Cinius Yayınları, İstanbul, 2012.

Nadir Devlet, Prof. Dr., İsmail Gaspıralı, Başlık Yayın Grubu, İstanbul, 2011.

Necip Fazıl Kısakürek, Çile, Yapı Kredi Kültür Yayınları, İstanbul, 2005.

Olaf Caroe, Sir, Sovyet İmparatorluğu, 2 Cilt, Tercüme: Zerhan Yüksel, Tercüman 1001 Eser, İstanbul.

Onur Öymen, Silahsız Savaş, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2002.

Orlando Figes, Kırım - Son Haçlı Seferi, Çeviren: Nurettin Elhüseyni, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2012.

Ömer Sami Coşar, Troçki İstanbul’da, Kitaş Yayınları, İstanbul, 1969.

Özcan Pehlivanoğlu, Yeniden Merhaba Rumeli, Ufuk Ötesi Yayınları, İstanbul, 2008.

Philip S. Jowett, Balkan Harpleri’nde Ordular 1912-13, Çeviren: Emir Yener, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2012.

Safiye Erol, Ülker Fırtınası, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul, 2010.

Şevket Rado, Hayat Böyledir, Doğan Kardeş Yayınları, İstanbul, 1966.

Sâmiha Ayverdi, Türk-Rus Münasebetleri ve Muharebeleri, Turan Neşriyat Yurdu, İstanbul, 1970.

Serge A. Zenkovsky, Prof. Dr., Rusya’da Pan-Türkizm ve Müslümanlık, Çeviren: Prof. Dr. İzzet Kantemir, Üçdal Neşriyatı, İstanbul, 1983.

Süheyl Gürbaşkan, Bir Reklâmcı Aranıyor, İstanbul Reklâm Yayınları, İstanbul, 1980

Süleyman Demirel, Bir Ömür Suyun Peşinde, 2 Cilt, (2. Baskı) ABC Medya Ajansı Yayınları, İstanbul, 2006.

Stefan Zweig, Yıldızın Parladığı Anlar, Çeviren: Burhan Arpad, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 1997.

Stefanos Yerasimos, Türk-Sovyet İlişkileri, Ekim Devrimi’nden Milli Mücadeleye, Gözlem Yayınları, İstanbul, 1979.

Stephane Lauzanne, Balkan Acıları, Kastaş Yayınları, İstanbul, 1990.

Taha Akyol, Rumeli’ye Elveda, Doğan Kitap, İstanbul, 2013.

Yahya Sezai Tezel, Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi 1923-1950, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1994.

Yaşar Kalafat, Dr., Kırım-Kuzey Kafkasya Sosyal Antropoloji Araştırmaları, ASAM Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, Ankara, 1999.

Yılmaz Öztuna, Rumeli Kaybımız - 93 ve Balkan Savaşları, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 1990. Osmanlı Devleti Tarihi, Faisal Finans Kurumu Yayını, İstanbul, 1986.

Dizin

Abdurrahman (Sabri Ülker’in ağabeyi) 68, 317

Abdülhamid II., Padişah 51, 56, 58-60, 107, 565, 566

Abdülmecid, Padişah 51

Ablum, Mahir 163, 641, 642

Acar, Mustafa 613, 614, 633, 717

Acıman, Eli 525

Ağca, Mehmet Ali 426

Ahmet Ziya Bey (Sabri Ülker’in dayısı) 59, 102, 125-128, 131

Akbulut, Ziyaeddin 616-617

Akın, Kenan 514, 515

Aksoy, Temel 253

Aktin, Edip 679

Akyol, Taha 683, 691, 693, 722

Akzambak, Mehmet 376

Al-Bunnia, Haj Abdul ahab 480, 715

Aleko Usta 204

Allen, Melvin C. 310, 311

Ali Haydar Efendi 222-223

Altıntak, Hüseyin 204, 595

Arın, Suat 628

Arıkan, Tevfik 633, 634, 719

Arısan, Mehmet 162

Aslan, Yusuf 377

Astan, Şener 585, 628, 629

Ataseven, Asaf 465, 466, 530, 661

Ataseven, Gülsen 465, 466

Ateş, Orhan 559, 560

Atatür, Pervin 172

Atatürk, Mustafa Kemal 107, 108, 113, 114, 123, 146, 147, 154, 158, 168, 172, 267, 314, 365, 378, 554

Avcu, İbrahim 209

Aydemir, Talat 332

Aydıner, Atilla 620

Ayvazovski, İvan 51

Bacacı, İsmail 418

Balcı, Şükrü 370, 394, 395, 548

Balzac, Honor± de 55

Bahçeli, Devlet 32

Barnes, Harry 301

Başar, Şükûfe Nihal 154, 223

Başaran, Mustafa 360, 361

Bayar, Celal 167, 211, 268, 332, 347

Baykal, Deniz 30

Bayraktar, Gülizar 249-251

Bayram, Mahmut 667

Benekay, Yahya 226, 228

Berker, Şinasi Nahit 349

Berkman, Münir Müeyyed 154, 158

Berksan, Betül (Asım Ülker’in kızı) 240, 290, 465-467, 669

Berksan, Faruk 116, 240, 259, 349, 351, 352, 354, 355, 357- 360, 362, 368, 369, 371, 387, 400, 405, 415, 460, 486, 487, 533, 534, 592, 602, 636, 707

Berksan, Selçuk 58, 79-81, 91, 101, 109, 116, 118, 119, 127, 139, 142, 173, 181, 200, 201, 203, 205, 240, 257-260, 262, 263, 285, 311, 314, 315, 336, 337, 350-352, 354, 359, 369, 370, 373, 376, 382, 383, 385, 387, 399, 401, 405, 415, 434, 448, 449, 484, 494, 702

Besler, Doğan 143

Besler, Fehmi 143

Besler, Sami 141, 170

Beyatlı, Yahya Kemal 122, 172, 555

Beykont, Zeki 159, 160, 162

Biliközen, tıf 362

Bodur, İbrahim 321, 323, 325

Bolak, Aydın 325

Bonaparte, Napolyon 156, 213, 301

Boran, Behice 426

Bölükbaşı, Rıza Tevfik 157

Budak, Rıdvan 418, 419, 424

Buzbaş, Necdet 403, 404, 430, 536, 538, 539

Büyük, Gürol 445

Büyükanıt, Yaşar 550

Cansen, Ege 463

Cengiz Han 40, 41

Ceyhun, Ekrem 689

Churchill, Winston 43, 44, 193, 301

Cibran, Halil 89, 137, 701

Cilasun, Zafer 346

Clay, Muhammed Ali 646

Commer, Robert 346

Coşkun, Ali 564

Çağlayangil, İhsan Sabri 519

Çalı, Kurt Seyit 84-86, 90, 91, 94, 110, 114, 119, 120, 185, 226-228, 231, 232

Çalı, Nuriye 231

Çakır, Erden 636

Çamlıbel, Faruk Nafiz 153

Çanakçı, Fuat 340, 341, 585, 592, 594, 679

Çanakçı, Suat 594

Çar Nikolay 107, 120

Çehov, Anton 51

Çelebi, Bünyamin 531

Çelebi, Süleyman 418-421

Çelebi, Ümit 513, 514, 521, 522, 530, 542

Çeliktürk, Kadir 601

Çetiner, Ömer 614, 615, 617

Çiçek, Cemil 19

Çiller, Tansu 554

Çizmecioğlu, Abdullah 172

Çizmecioğlu, Mustafa 172

Çorapçı, Bülent 320-322, 325, 548

Dağcı, Cengiz 51

Dağyar, Faruk 590, 591, 634

Damat Ferit Paşa 108

Davis, William Hersey 319

Davutoğlu, Ahmet 104, 105, 350, 412, 413, 443, 451, 661

Davutoğlu, Sare 104

Demirel, Süleyman 24, 45, 46, 175, 304, 333-335, 345, 364, 378, 417, 424-426, 428, 519, 520, 548, 554, 580, 626

Demirel, Turgay 580, 581

Denizci, Süheyl 265, 695, 697

Denktaş, Rauf 425

Devletof Süleymanoğlu, Dilaver 116, 117

Dinçsoy, Ahmet 207, 208

Dinçsoy, Hamdi 141, 353

Dinçsoy, Hayri 208

Dinçsoy, İsmet 207

Dinçerler, Vehbi 165

Doğan, Ali 571, 572, 576

Durmaz, Hilmi 539, 585, 596, 597

Duruel, Hasan 617

Düzenli, Samime 179

Ecevit, Bülent 346, 376-378, 384, 392, 425, 428, 519, 520, 551

Ecevit, Rahşan 520

Eczacıbaşı, Nejat 609

Ecirzade, Mustafa Avni 171

Edison, Thomas 301

Eflatun (Platon) 146, 151

El Mutavva, Abdullah 305

Elrom, Efraim 365

Emiroğlu, Metin 409, 410

Engin, Kemal 153

Erbakan, Necmettin 175, 347, 364, 365, 376, 378, 424, 519, 549, 551, 554, 618

Erbuğ, Orhan 384, 385

Erdem, Ercan 384, 385

Erdoğan, Recep Tayyip 22, 618, 619, 622, 623, 690

Erez, Mesut 163, 641

Erkunt, Mümin 338, 339

Eroğlu, Mehmet Ali 609, 611

Erim, Nihat 364, 365, 377, 519

Erol, Safiye 199, 200

Erozan, Celal Sahir 154

Ersoy, Mehmet Akif 66

Ertan, Yüksel 521-524

Esen, Fikret 214, 215

Esener, Ali Fethi 520

Eşref Sabit 154

Evren, Kenan 425, 426, 519, 520

Eyüboğlu, Bedri Rahmi 122

Fahreddin (Türkkan) Paşa 106

Fatih Sultan Mehmed, Padişah 41, 197

Feyzioğlu, Turhan 424, 426

Gamsız, Nuri 265, 695, 697

Gaspıralı, İsmail Bey 42, 43, 45

Gates, Bill 691

Gazioğlu, Şaban 321

General Wrangel 120, 124

Genç, Faruk 265

Gezmiş, Deniz 377

Goethe, Johann Wolfgang von 71, 169

Goldenberg, Emil 679

Gomez, Heinz 264

Gök, Adem 178

Gök, Süleyman 178

Gökçen, Sabiha 114

Gökbörü Kançal, Fikri 110

Gökyiğit, Nihat 313, 567

Gövsa, İbrahim Alâaddin 154, 158

Gözde, Yurdakul 422

Gül, Abdullah 15

Gülen, Fethullah 550

Gümüşpala, Ragıp 332

Günay, Yüksel 583, 584

Güneş, Hüseyin 566, 600

Güney, Eflatun Cem 151

Gürbaşkan, Süheyl 521

Gürcan, Tarık 265

Gürel, Halit 139, 144, 450

Gürsel, Cemal 332, 345

Güzelses, Celal 217

Hacı Bekirzade Ali Muhiddin 171

Hacı Geray Han 41

Hacı İslam Efendi (Sabri Ülker’in babası) 17, 39, 52, 53, 57-62, 64-69, 71, 73, 76, 79-81, 83, 86, 87, 89, 91-94, 96, 97, 106, 110, 113, 114- 116, 118, 119, 122, 125- 128, 131, 134, 135, 138-140, 141, 171, 185, 207, 208, 223, 230, 235-237, 239-241, 248, 255, 316, 317, 681, 711, 712

Hacı Sayid 171

Hafız Numan Efendi (Sabri Ülker’in dedesi) 61, 64, 67, 68

Hafız Rıza Bey (Sabri Ülker’in dayısı) 102

Hanife Hanım 223

Hasan Efendi (Sabri Ülker’in dedesi) 52, 55, 58, 59, 62, 681

Hassan, Rıfat 308, 309

Hatemi, Nadir 273

Hatice Gülsüm Hanım (Sabri Ülker’in babaannesi) 52, 55, 62

Haşim, Ahmet 153, 156

Hitler, Adolf 159, 184, 185, 189, 210, 214, 225, 229

Hugo, Victor 555

Humeyni, Ayetullah 426

Hz. Ali 393, 394

Hz. Muhammed 106, 137

Ilıcak, Kemal 514

Işık, Murat 110

İbrahim, Veli 90, 91

İman, Ahmet 417

İman, Avni 220, 277, 401, 402

İman, Mehmet 238

İman, Muharrem 222, 275, 639

İman, Sabiha 116, 190, 236, 273, 275

İnam, Orhan 359

İnan, Hüseyin 377

İnönü, Erdal 554

İnönü, İsmet 114, 167, 168, 193, 194, 211, 332, 333, 347, 364, 377, 378

İnönü, Mevhibe 114

İpekçi, Abdi 426

İsmail Hakkı (Sabri Ülker’in ağabeyi) 68, 91, 317, 557

İzzet Melih 159

Jankoviç, Jean Paul 679

Jobs, Steve 691

Johnson, Lyndon B. 310, 345

Kâmil Paşa 565

Kamu, Kemalettin 154

Kanatlı, Firuz 349, 350, 683, 685, 688

Kantarcı, Hayrullah 630

Kantarcı, Tekin 630, 631

Kantarcızade Hacı Ömer 172

Karaağaçlı, Hacı Mustafaoğlu Süleyman 172

Karabulut, Orhan 179, 180, 181

Karaca, Kadri 263

Karaca, Yunis 568

Karadayı, İsmail Hakkı 557

Karadeniz, Yılmaz 224

Karataş, Ayfer 299

Karpat, Kemal 692

Kasım, Ahmet 167

Katerina (Çariçe) 45

Kaufman, Aleander 302

Keçeci, Karpiç (Juri Georges Karpovitch) 172

Kent, Muhtar 697

Kerenski, Aleksandr 107

Kırımlı, Ahmet İhsan 324

Kırımoğlu (CemiloğluԜ) Mustafa 46-48

Kısakürek, Necip Fazıl 154, 155, 677

Kibritçioğlu, Ahmet 597

Kocabıyık, Asım 533

Koç, Vehbi 172, 254, 305, 321, 603, 605, 687

Koçu, Reşat Ekrem 179

Kohen, Hayim 219, 220, 222, 224, 225, 255

Konfüçyüs 169

Koraltan, Refik 211

Koru, Naci 566

Korutürk, Fahri 376, 378, 425, 426, 519

Koryürek, Enis Behiç 154

Köprülü, Fuat 211

Kösdağ, Mehmet 130, 319

Kubayev, Memet 86, 91

Kumak, Mehmet Gafur 172

Kurt Mehmet (Sabri Ülker’in amcası) 55

Kuşçulu, Mahmut Mahir 330, 476, 477

Kuşçulu, Nuh 320, 321, 324, 327, 330, 331, 475, 476, 478

Küçükali, Tekin 406, 407, 569

La Bruy°re, Jean de 555

Lamartine, Alphonse de 109

Le Bon, Gustave 109

Lenin (Ulyanov), Vladimir İlyiç 79, 90, 96, 107, 122

Mahire (Sabri Ülker’in ablası) 61, 139, 317

Mardin, Yusuf 154

Mareşal Fevzi Çakmak 210

Marko Usta 170

Mar, Karl 90, 123

Mavituna, Abdurrahman 151, 167

Mehmet Turhan Bey 171

Melen, Ferit 378

Menderes, Adnan 211, 257, 265-268, 296, 332, 377, 522, 554

Menderes, Yüksel 377

Mercan, Kerami 607, 608

Mercan, Nedim 607

Mercan, Sami 607

Meriç, Cemil 240

Mesci, Haluk 521, 522, 525, 526

Morçay, Şükrü 496

Nahum, Hayim 203, 303

Nebioğlu, Kemal 380-382, 396, 417, 424

Neriman Teyze (apartman komşuları) 244

Nurettin Hoca 667

Oluç, Mehmet 585, 596, 598

Onnik Usta 208, 258

Orhon, Orhan Seyfi 154, 158

Ortaylı, İlber 45, 213

Osman Nuri Bey 171

Osmanoğlu, Abid 565

Öksüz, Fahri 588, 589, 679

Öner, Mualla 59, 72, 131, 199

Öner, Nihat 82, 102, 130, 132, 207

Ömer, Öner 679

Önsel, Vedat 425

Öz, Sebahattin 153

Özal, Turgut 165, 175, 327, 343, 346, 409-411, 520, 554, 689, 692

Özbek, Necip 615

Özcan, Gazanfer 447, 448

Özcan, Gönül Ülkü 447, 448

Özcan, Salih 304-307, 565, 566

Özdemir, Sadi 516, 517, 692

Özdemir, Nâzım 363

Özden, Yekta Güngör 561

Özdil, Yılmaz 683, 695, 697

Özdöner, Fazıl 615

Özel, Mustafa 144, 145, 176, 475, 522, 535

Özgü, Cemal 181

Özgü, Cemile 181

Özgün, Talât 215, 216, 218

Özhun, Kayhan 475

Özilhan, Tuncay 471-473, 475, 477, 577

Özokur, Ahmet 104, 617, 643, 660, 661, 669

Özokur (Ülker) Ahsen 36, 38, 76, 95, 97, 100-104, 118, 133, 145, 162, 166, 200, 222, 235, 237, 240-243, 246, 249- 251, 270, 275, 280, 281, 283- 285-292, 316, 354, 372, 387, 388, 462, 468, 484, 542, 645, 649, 678, 679, 681, 712

Özokur, Alanur 660

Özokur, Ayşe Senem 660

Özokur, Beyhan 660

Özokur, Kerem 660

Özokur, Nur Vera 669

Özokur, Orhan 104, 354-356, 363, 380, 381, 441, 475, 489, 491, 492, 536, 540, 575, 578, 661

Özokur, Ömer 643, 652, 653, 660

Özokur, (Davutoğlu) Sefure 104, 661, 669

Özokur, Yusuf İhsan 669

Page, Larry 691

Pandeli Usta 201

Pasternak, Boris 52, 77

Peker, Alptekin 680

Polatkan, Hasan 332, 554

Puşkin, Aleksandr Sergeyeviç 51

Rado, Şevket 269, 270, 281, 555

Rakiros, Parasko 183, 203, 205

Rasputin, Grigori 107

Recaizâde Ekrem 153

Richepin, Jean 154

Roosevelt, Franklin 43, 44

Sabancı, Hacı Ömer 685, 688

Sabancı, Sakıp 562, 685, 688

Sadık Rifat Paşa 692

Saharov, Andrey 47

Said Şamil 565

Sancar, Semih 426

Saracoğlu, Şükrü 177, 193, 194, 205

Sazak, Gün 519

Selışık, Selahattin 214, 215

Sepet, Rıza 594, 625, 626, 679

Seyit Ömer, (Sabri Ülker’in amcası) 55, 101

Sezer, Adem 167, 504

Sezgin, İsmet 26, 557, 558

Sıdıka Hanım (Sabri Ülker’in ablası)

Simavi, Sedat 233

Socrates 69, 316

Songar, Ayhan 564

Sökmen, Tayfur 519

Sözen, Reşat 618, 619

Sözer, Vural 521

Sultan Aziz, Padişah 692

Sultan Reşad, Padişah 87

Sunay, Cevdet 345, 364, 365, 377

Sükan, Faruk 426

Stalin, Jozef 43-45, 47, 50-52, 80, 90, 114, 122, 123, 185, 240, 288

Şahabettin, Cenap 156

Şakire Hanım, (Sabri Ülker’in annesi) 55, 61, 65, 67, 68, 76, 78, 81, 82, 91, 93, 102, 114, 125, 126, 136, 138, 171, 205, 237, 239, 240, 241, 291, 316, 317, 711, 713

Şapolyo, Enver Behnan 172

Şendal, Yusuf 172

Şentürk, Aziz 167

Şentürk, Kemal 585, 603, 605, 628

Şentürk, Namık Kemal 376

Şerif Hüseyin Paşa 106

Şeyh Şamil 565

Şişmanoğlu, Abdullah 278

Tağmaç, Memduh 346, 364

Tamer, Zekirriya 162

Taviloğlu, Mustafa 244

Tecer, Ahmet Kutsi 154

Tolga, İzmir 521, 522, 526-528

Topbaş, Mustafa 120

Topbaş, Sabahattin 321, 327, 328

Tosunzade, Abdurrahman 172

Troçki, Leon 66, 122-124

Tunagür, Yaşar 304

Tuncer, Kenan 170, 178

Turanoğlu, M. Uluğ 154

Turhan, Mediha 172

Tuğ, Salih 533, 534, 568

Tural, Cemal 346

Türkeş, Alparslan 210, 406, 407, 424, 519, 520, 551, 554, 592, 594

Türel, Yusuf 321

Uğur, Hasan 327, 328

Uğurses, Zihni 594, 596, 636, 637, 679

Ulaş, Fahrettin 321

Unakıtan, Kemal 110

Uras, Güngör 683, 689, 690, 692

Uşaklı, Ömer Bedrettin 154

Ülken, Aydın 526

Ülker, Ahmet Asım 58, 64, 68, 76, 79-82, 85, 91, 92, 99, 101, 115, 116, 118, 126-128, 131- 133, 135, 139, 141-143, 169- 179, 181-185, 197-199, 201- 205, 207, 208, 214, 221, 230, 231, 239-241, 247-249, 252- 255, 256, 258, 259, 261, 272, 303, 307, 316, 319, 320, 326, 335, 351, 352, 354, 357, 387, 397, 405, 414, 415, 417, 437, 444, 483-485, 487-489, 491, 500, 505, 522, 587, 590, 591, 593, 594, 601, 607-609, 631, 640, 662, 681, 685, 686, 699, 701, 710-713

Ülker, Ali (Ahsen Özokur’un oğlu) 83, 103, 274, 277, 293, 396, 397, 484, 533, 534, 536, 538, 539, 568, 576, 643, 646, 647, 652

Ülker, Ali (Sabri Ülker’in oğlu) 35, 36, 235, 237-239, 241, 242, 246, 269, 270-279, 292

Ülker (Ataseven), Betül 240, 290, 465-467, 669

Ülker, Fatih 643, 669, 674

Ülker, Fatma 117, 190, 652

Ülker, Güzide (İman) 76, 130, 220, 222, 235-237, 248-251, 258, 259, 269, 270, 280, 292, 316, 319, 387, 388, 401, 465- 467, 469, 551, 591, 617, 645, 670, 675, 677, 678, 682, 712, 713

Ülker, İbrahim 652

Ülker, Meryem 652

Ülker, Murat 36, 38, 59, 60, 62, 69, 109, 111, 113, 115, 118, 165, 213, 219, 240, 245-248, 253, 255, 271, 276, 280, 292, 300, 344, 373, 375, 387, 395, 398, 418-420, 424, 437, 440, 442-444, 456, 462, 466, 469, 489, 491, 492, 503, 532, 535, 536, 539-544, 547, 556, 557, 559, 570, 575, 605, 645, 669, 673, 692, 699, 701, 704, 707, 710, 713

Ülker, Mustafa 643, 669, 670, 673

Ülker, Rahmi 217

Ülker, Yahya 618, 643, 669, 670, 677

Ülker, Zehra 174, 230

Ülker, Zeynep 652

Ülkücü, Aydın 437

Ürgüplü, Suat Hayri 333, 377

Vahideddin, Padişah 107

Wiederkehr, George 475, 479

Yalçın, Süleyman 564

Yalçıntaş, Nevzat 120, 129, 130, 142, 555, 562, 563

Yaramanoğlu, Hüdai 447, 661

Yavuzer, Haluk 270, 433-435, 441, 443

Yazıcı, Kâmil 327-329, 472

Yazıcı, Osman 475

Yelmen, Hasan 326

Yener, Faruk 265

Yıldız, Ziya 164, 166, 341, 342, 639

Yılmaz, Mesut 554

Yozgat, Hasan 343, 595, 679

Yöntem, Ali Canip 154

Yusuf Ziya 153, 171

Yusuf Ziya Bey (şekerci) 171

Yurdagül, Metin 38, 499, 500, 501, 509, 510, 512, 514, 567

Yurdakul, Mehmet Emin 210

Yurdoğlu, Lebit Fehmi 154

Yüceses, Fethi 192

Yüceses, Hamiyet 178, 192

Yücesoy, Ekrem Şevket 560, 561

Yüksel, İsmet 51

Zaim, Sabahattin 321

Zorlu, Fatin Rüştü 332, 554

Zweig, Stefan 197

SİTEYİ PAYLAŞ